Pytania i odpowiedzi
Jest to władczy sposób rozstrzygnięcia sporu. Podobnie jak w sądzie państwowym, strony korzystają z arbitrażu w celu uzyskania wyroku rozstrzygającego o ich prawach i obowiązkach.
Ad hoc (przewidziany do rozpoznania danej sprawy), przed stałym sądem polubownym (instytucjonalny) czy administrowany (gdy instytucja arbitrażowa używa swoich zasobów dla przeprowadzenia arbitrażu ad hoc.
W odróżnieniu od arbitrażu, w mediacji strony chcą wypracować kompromis. Nie dążą do władczego rozstrzygnięcia sporu. Strony prowadzą rozmowy, mogące zakończyć się ugodą przed mediatorem. Strony mogą również zawrzeć ugodę arbitrażu. Jeśli jednak tego nie uczynią, arbitrzy wydadzą wyrok.
Gdy zależy nam na szybkim rozstrzygnięciu sprawy, chcemy mieć większy wpływ na kształtowanie reguł postępowania i chcemy by było ono poufne. Powszechnie wykorzystywany jest on w sporach transgranicznych. Nie ma przeszkód aby postępowanie prowadzić winnym języki niż ojczysty.
Sąd polubowny i sąd arbitrażowy oznacza to samo. Trybunał arbitrażowy to zespół rozstrzygający dany spór.
Nie. Przepisy prawa krajowego przewidują jakie sprawy można rozstrzygać przed sądem polubownym (zdatność arbitrażowa – arbitrability). Warto sprawdzić ustawowe ograniczenia w tym zakresie.
Jest to szybszy rodzaj rozstrzygania sporów, strony mogą ustalić właściwe prawo materialne i reguły postępowania, sprawy rozstrzygane są poufnie, strony mogą powołać na arbitrów profesjonalistów, ekspertów w danej dziedzinie. Łatwiej też utrzymać relacje między partnerami handlowymi, którzy zdecydowani się na arbitraż.
Tak.
Można zwrócić się do arbitra z prośbą o rozstrzygnięcie sporu. Właściwe przepisy krajowe powinny określać skutki braku jego zgody na rozstrzygnięcie sporu.
Należy skierować wezwanie na arbitraż (pozew) do właściwej instytucji arbitrażowej. Jeżeli w umowie o arbitraż wskazano, że dany sąd polubowny jest właściwy, postępowanie powinno w dalszym ciągu toczyć się przed nim.
W znacznym stopniu jest podobne do tego przed sądem państwowym. Arbitrzy wydają decyzje procesowe i wyrok. Jednak to strony wybierają reguły postępowania, co może znacznie ograniczyć formalizm. Istnieje większa elastyczność komunikacji z arbitrami. Atmosfera jest mniej formalna (np. nie trzeba występować w todze).
Nie musi to być arbiter jedyny. W praktyce, spory rozstrzyga zazwyczaj nieparzysta liczba arbitrów. Jednak im więcej arbitrów – tym wyższe ich wynagrodzenie i koszty sporu.
Na podstawie umowy o arbitraż. Jest to prosta klauzula, która albo jest zawierana osobno, albo w kontrakcie handlowym (umowa główna), którego dotyczy. Wady prawne umowy głównej nie skutkują wadami prawnymi umowy o arbitraż. Umowa może obejmować spory, które już powstały lub też spory przyszłe.
Nie warto wprost powoływać się na przepisy ustawy procesowej w danym porządku prawnym. Arbitraż powinien być prostszy. W arbitrażu ad hoc może to być np. tzw. regulamin UNCITRAL. Stałe sądy polubowne mają swoje własne regulaminy, które – za ich zgodą – można wykorzystać w arbitrażu instytucjonalnym.
Może mieć taką samą jak wyrok sądu państwowego, jeśli sąd państwowy uzna czy potwierdzi wykonalność wyroku arbitrażowego. Jeśli tego nie uczyni, od strony przegrywającej zależy czy dobrowolnie zachowa się zgodnie z jego treścią.
Zazwyczaj jest to forma pisemna, bądź elektroniczna. Kwestię tę określa właściwe praw krajowe.
Nie. W arbitrażu od prawa krajowego ważniejsze jest prawo materialne miejsca wydania wyroku arbitrażowego. Ono zasadniczo określa czy wydany wyrok jest krajowy, czy zagraniczny.
Zazwyczaj skutki takiego zaniechania określa prawo krajowe. Regułą jest, iż w braku takiego wyboru uprawnienie to przechodzi na arbitrów.
Tak.
Może być tańszy. Trwa znacznie krócej, więc należy brać pod uwagę nie tylko koszty wynagrodzenia arbitrów i opłat (w arbitrażu instytucjonalnym), ale też niższe koszty pełnomocników, niższe odsetki od dochodzonego roszczenia.
Nie, arbitraż jest ich uzupełnieniem. W zależności od przepisów krajowych, sądy państwowe sprawują kontrolę nad rozstrzygnięciami sądów polubownych.
Może mieć taką samą jak wyrok sądu państwowego, jeśli sąd państwowy uzna czy potwierdzi wykonalność wyroku arbitrażowego. Jeśli tego nie uczyni, od strony przegrywającej zależy czy dobrowolnie zachowa się zgodnie z jego treścią.
To zależy od przepisów prawa krajowego. Może on ingerować w postępowanie arbitrażowe (np. gdy arbitrzy badają swoją właściwość, gdy zachodzi potrzeba udzielenia zabezpieczenia roszczenia, albo gdy zażądano wyłączenia arbitra ze sprawy). Po wydaniu wyroku, sąd państwowy rozstrzyga czy wyrok arbitrów zasadnie zakwestionowano (np. skargą o uchylenie, wnioskiem o zmianę etc.). Sąd państwowy orzeka również o uznaniu wyroku arbitrów, czy stwierdza jego wykonalność.
